Thông tư 36: Lo ngại các khoản vay…chạy đường vòng

Thông tư 36 được Ngân hàng Nhà nước công bố vào cuối tuần vừa qua. 3 nhóm đối tượng chính liên quan đến thông tư này là Bất động sản, Thị trường chứng khoán, và Ngân hàng.

Chúng tôi có trao đổi với ông Nguyễn Hữu Bình-Chứng khoán Đầu tư Việt Nam-IVS về tác động của thông tư này. Theo ông Bình, xét riêng về tính ảnh hưởng của Thông tư 36/ NHNN đối với TTCK thì hẳn nhiên tính ảnh hưởng là khá rõ. Cho dù thông tư áp dụng từ 1/2/2015 nhưng ông Bình cho rằng trong ngắn hạn cũng như trung hạn thì tính ảnh hưởng sẽ rõ ràng hơn.

Đáng quan tâm nhất là việc xử lý các khoản vay thế chấp bằng cổ phiếu tại các ngân hàng có nợ xấu trên 3%

Việc quy định chỉ Ngân hàng có tỷ lệ nợ xấu < 3% được phép cho vay tín dụng kinh doanh Chứng khoán thì rõ ràng đây là vấn đề rất lớn. Theo thống kê sơ bộ thì số lượng Ngân hàng có tỷ lệ này không nhiều và liệu sau BCTC năm 2014 thì số lượng ngân hàng “vướng” phải tỷ lệ này có tăng lên hay không.

Theo ông Bình, câu trả lời thật khó bởi hiện nay vấn đề nợ xấu vẫn đang khá lùng nhùng và tỷ lệ nợ xấu tại các Ngân hàng đang khá cao. Trong ngắn hạn khó có thể đưa tỷ lệ này trở lại con số đẹp (<3%).

Vậy câu hỏi đặt ra là nếu như BCTC 2014 vẫn thể hiện rằng nhiều Ngân hàng có tỷ lệ nợ xấu cáo hơn 3% thì những khoản repo của Ngân hàng sẽ xử lý ra sao. Các khoản vay có thế chấp bằng cổ phiếu, những hợp đồng repo chưa bao giờ được công bố thì sẽ được xử trí ra sao là câu hỏi!

Trong Thông tư này còn có nhiều điểm đáng lưu tâm như việc 1 TCTD chỉ được đầu tư 2 TCTD khác ...

Về dài hạn thì nó có tính tác động tích cực là làm trong sạch hơn hệ thống ngan hàng và các cuộc sáp nhập có lẽ sẽ ngày càng tăng lên. Về cơ bản thì nó cũng ngăn ngừa những hoạt động làm xáo dộng hệ thống và hệ lụy kiểu bầu Kiên.

Vẫn còn lo ngại các khoản vay…chạy đường vòng

Theo khoản 4 điều 14 của Thông tư quy định về việc Ngân hàng TM không được cấp tín dụng, ủy thác cho công ty con, công ty liên kết để những công ty này: (1) đầu tư kinh doanh cổ phiếu; (2) Cho vay để đầu tư, kinh doanh cổ phiếu.

Về điểm này tôi cho là có 2 vấn đề đáng lưu tâm. Thứ nhất dòng vốn từ các Ngân hàng chảy qua các Công ty CK trực thuộc là khá lớn nên ắt hẳn sẽ tác động mạnh tới Thị trường. Những Công ty CK trực thuộc khối Ngân hàng rất nhiều và có Tổng vốn điều lệ lớn nên hẳn nhiên là vẫn đang duy trì lượng vốn lớn và cho dù vẫn bị quản lý chặt bởi Quyết định số 637/QĐ-UBCK rằng việc cấp cho vay không được vượt quá 200% vốn chủ sở hữu của công ty chứng khoán

Điểm thứ 2 là quy định này liệu có gây ra mâu thuẫn với những công ty khác không có Ngân hàng chống lưng như SSI – HSC – KimEng .... Các CTCK này vẫn có thể vay vốn Ngân hàng để thực hiện cho vay margin nhưng với những CTCK như BSC, SHS, VCBS, MSBS... bỗng dưng muốn đi vay lại phải qua một Ngân hàng khác. Và liệu rằng các khoản vay kiểu này có chạy theo đường vòng mà đầu mối vẫn là từ Ngân hàng mẹ và liệu điều đó có khiến cho tỷ lệ tăng trưởng tín dụng có tính tác động. Nên chăng các CTCK này vẫn được cấp vốn và tỷ lệ theo đúng quy định như QĐ 637/QĐ-UBCK.

Quy định đã rõ ràng và tất nhiên các Ngân hàng sẽ phải xem xét lại vấn đề này ngay từ bây giờ cho dù thời hạn hiệu lực còn khoảng hơn 2 tháng nữa. Vì thế có thể những Bank có khả năng tỷ lệ nợ xấu >3% sẽ phải nhanh tay giảm các khoản vay xuống theo quy định. Do đó lượng Margin trên TTCK sẽ giảm dần theo thời gian và thị trường sẽ có nguy cơ cao rơi về vùng thấp hơn.

Phương Chi