Trái phiếu Chính phủ bị “ế”, vì sao?

Theo thống kê của Bộ Tài chính, trong tháng 5, KBNN đã tổ chức 8 phiên đấu thầu trái phiếu, tổng số huy động đạt 3.408 tỷ đồng. Trong đó kỳ hạn 5 năm là 71 tỷ đồng; kỳ hạn 15 năm là 3.337 tỷ đồng, bằng 22,5% so với tháng 4/2015 (13.523,4 tỷ đồng) và bằng 13,7% so với cùng kỳ năm 2014 (22.203,1 tỷ đồng).

Lũy kế huy động vốn đến thời điểm 31/5/2015 là 72,9 nghìn tỷ đồng. Trong đó kỳ hạn 5 năm chiếm 57,91%, kỳ hạn 10 năm chiếm 15,32%, kỳ hạn 15 năm chiếm 26,77%), đạt 29,17% kế hoạch cả năm. Kỳ hạn vay trung bình năm 2015 đến thời điểm 29/5/2015 là 8,44 năm.

Như vậy, so với 250.000 tỷ đồng kế hoạch phát hành trái phiếu được ấn định cho năm 2015, gần hết nửa năm mà Bộ Tài chính chỉ mới ‘về đích” được khoảng 29%.

Theo ngân hàng HSBC, một trong những nguyên nhân của tình hình ảm đạm này là Nghị quyết 78 đã có hiệu lực từ đầu năm 2015 quy định Bộ Tài chính chỉ có thể phát hành trái phiếu có thời hạn bằng hoặc dài hơn 5 năm. Điều này đã làm việc phát hành trái phiếu của Việt Nam có sự ảnh hưởng lớn.

Đồng tình với quan điểm TPCP bị “ế” là do dòng tiền đầu tư dài hạn của các nhà đầu tư còn hạn chế, các NHTM quan tâm nhiều tới trái phiếu Chính phủ (TPCP) kỳ hạn dưới 5 năm nhằm đảm bảo tốt hơn danh mục đầu tư, Ủy ban Giám sát Tài chính Quốc gia bổ sung thêm rằng: Hiện các NHTM ưu tiên đẩy mạnh tín dụng. Tính đến ngày 20/5, tín dụng đối với toàn nền kinh tế ước tăng 4,26% (cùng kỳ năm 2014 tăng 1,11%).

Và thực tế thời gian qua cho thấy, tỷ trọng các trái phiếu Chính phủ có thời hạn ngắn được phát hành trong năm 2013 và 2014, trái phiếu kỳ hạn ngắn hơn 5 năm chiếm tương ứng 72% và 49% trên tổng số lượng phát hành.

Trong khi đó, Chính phủ lên kế hoạch huy động 250.000 tỷ đồng nhiều hơn so với các năm trước, chủ yếu là thông qua các trái phiếu dài hạn. Do đó, dường như thị trường không có hứng thú để mua loại trái phiếu dài hạn này.

Còn theo Phó tổng giám đốc một NHTM đang trực tiếp tham gia trên thị trường trái phiếu hiện nay thì không hẳn các NHTM không “mặm mà” với trái phiếu kỳ hạn dài mà do quy định của Thông tư 36 vừa được ban hành có một số quy định khiến các NHTM chỉ được đầu tư TPCP trong giới hạn cho phép.

Cụ thể, tại Điều 17, Khoản 6 của Thông tư 36, tỷ lệ tối đa được mua, đầu tư trái phiếu chính phủ so với nguồn vốn ngắn hạn của ngân hàng thương mại nhà nước là 15%; Ngân hàng thương mại cổ phần, ngân hàng liên doanh, ngân hàng 100% vốn nước ngoài là 35%; chi nhánh ngân hàng nước ngoài là 15%; và tổ chức tín dụng phi ngân hàng là 5%.

“Đến nay một số NHTM đã chạm trần cho phép của NHNN” – Vị giám đốc này chia sẻ.

Ủy ban Giám sát Tài chính Quốc gia kết luận: Với tốc độ huy động TPCP hiện tại, áp lực huy động vốn đối với KBNN trong những tháng tiếp theo sẽ không nhỏ.