Làm sao để tin tư vấn đầu tư?

Tất cả các nhà đầu tư khi tham gia thị trường chứng khoán đều tìm đến kênh phân tích và tư vấn đầu tư như một lẽ tất nhiên. Tìm, đọc để rồi lại dấy lên những câu hỏi: “ Liệu những báo cáo này sẽ đúng bao nhiêu phần trăm? Những thông tin đưa tới cho nhà đầu tư có ẩn chứa dụng ý gì từ người gửi hay không?”

Không khó để lý giải những lăn tăn của nhà đầu tư khi nhìn vào thực tế hiện nay, các báo cáo phân tích chủ yếu do các công ty chứng khoán (CTCK) cung cấp. Các CTCK này cũng đồng thời thực hiện các nghiệp vụ tự doanh chứng khoán.

Do đó, nhà đầu tư có quyền đặt dấu hỏi liệu có khả năng các CTCK thực hiện mua trước khi đưa ra khuyến nghị mua, và thực hiện bán trước khi đưa ra khuyến nghị bán để giữ lợi thế cho mình, hoặc có cùng tham gia với các “đội lái” đưa tin để đẩy giá chứng khoán.

Bên cạnh đó, tại tất cả các báo cáo phân tích và tư vấn đầu tư của CTCK đều có phần “miễn trách”. Theo đó, các CTCK và các chuyên gia không đảm bảo tính chính xác hoàn toàn và đầy đủ của các thông tin đưa ra trong báo cáo, không chịu trách nhiệm với bất kỳ thiệt hại nào do sử dụng báo cáo gây ra…..Những miễn trách này càng dấy thêm những băn khoăn, lo ngại cho các nhà đầu tư, đặc biệt là các nhà đầu tư mới gia nhập thị trường.

Các trường hợp “lùm xùm” hiếm hoi khi công ty là đối tượng trong báo cáo phân tích yêu cầu CTCK đính chính hoặc thậm chí phát đơn kiện chuyên gia phân tích và CTCK do có những thống kê, nhận định sai lệch khiến giá chứng khoán của họ giảm mạnh như ITA yêu cầu HSC cải chính thông tin, hoặc CII cảnh báo nhà đầu tư trước những thông tin sai lệch do một công ty chứng khoán đưa ra về CII ….càng làm cho lòng tin của một số nhà đầu tư với các báo cáo giảm sút.

Báo cáo phân tích và tư vấn đầu tư: Cần hiểu đúng để sử dụng hiệu quả

Cho dù không phải tất cả các báo cáo phân tích và tư vấn đầu tư đều đúng, và cũng không thể kỳ vọng mọi báo cáo đều đúng, nhưng với một thị trường còn nặng về tâm lý đám đông như thị trường chứng khoán Việt Nam thì các phân tích, nhận định của các chuyên gia phân tích và tư vấn đầu tư dễ dàng bị nhấn chìm trong sự phấn khích hoặc hoảng loạn của nhiều nhà đầu tư, khi thị trường đang ở trong trạng thái tăng nóng hoặc sụt giảm mạnh.

Mặc dù các chuyên gia phân tích là người đưa ra những nhận định, song khách hàng là người ra quyết định mua bán cuối cùng.

Mỗi khách hàng có mục đích đầu tư khác nhau, thời gian nắm giữ cổ phiếu, giới hạn chấp nhận rủi ro khác nhau và cách xử lý thông tin từ các chuyên gia phân tích cũng khác nhau. Trong khi đó, các báo cáo phân tích chỉ có một nên nhà đầu tư cần chú ý các giả định và khuyến nghị được nêu rõ trong báo cáo.

Có một thực tế rất đáng mừng là trình độ các nhà đầu tư hiện nay đã nâng cao hơn trước rất nhiều. Nhiều nhà đầu tư trong nước đã bắt đầu có những cách phân tích khá bài bản, tìm hiểu kỹ về hoạt động kinh doanh, tình hình tài chính, các vấn đề như tồn kho, dòng tiền v.v., đòi hỏi các CTCK luôn luôn phải có những thay đổi và cập nhật để đáp ứng được nhu cầu và lợi ích của khách hàng nhằm có được lòng tin của khách hàng.

Điều mà các nhà đầu tư cần ở các chuyên gia tư vấn hiện nay là cung cấp cho họ cách tiếp cận, nhìn nhận khác và đặc biệt hơn về các thông tin công ty mà họ chưa tìm thấy bên ngoài.

Đánh giá về tính chính xác của các báo cáo phân tích, Bà Hoàng Việt Phương, Giám đốc phân tích tư vấn và đầu tư khách hàng tổ chức của SSI cho rằng: “Thị trường luôn tồn tại rất nhiều nguồn thông tin khác nhau, trong đó có không ít những tin đồn không đúng sự thật và có dụng ý. Các chuyên gia phân tích sẽ thẩm định tính chính xác của những thông tin đó để đảm bảo tính minh bạch, khách quan trong các báo cáo khuyến nghị đầu tư gửi cho khách hàng.

Việc tiếp cận các thông tin của các doanh nghiệp không phải lúc nào cũng dễ dàng, đặc biệt là với một số doanh nghiệp lớn thường có tâm lý “kiểm soát” tất cả các thông tin của mình với công chúng.

Tuy nhiên, trách nhiệm của chuyên gia là phải đưa ra thông tin, báo cáo phân tích chính xác và khách quan nhất có thể. Bên cạnh đó, khách hàng phải trao đổi lại nhà tư vấn về những vấn đề chưa hiểu để sử dụng hiệu quả các thông tin mà tư vấn đưa ra, do mỗi nhà đầu tư sẽ có mục đích đầu tư khác nhau.”

Với vấn đề xung đột lợi ích giữa khách hàng và CTCK (trong đó đặc biệt là bộ phận tư vấn đầu tư và bộ phận tự doanh), bà Phương cho rằng, vấn đề này được xây dựng dựa trên nguyên tắc bức tường lửa (Chinese wall) giữa hai bộ phận để đảm bảo sự minh bạch, tính độc lập giữa hai bộ phận này.

Thị trường chứng khoán hiện nay đang có sự điều tiết rất nhanh, những phân tích và tư vấn thiếu chất lượng hoặc có động cơ trục lợi gây tổn hại cho nhà đầu tư khó có thể tồn tại lâu dài.

Trong một CTCK, bộ phận tự doanh cũng được xem là 1 khách hàng nên có thể tham khảo các khuyến nghị của bộ phận tư vấn đầu tư phục vụ cho chiến lược đầu tư của mình. Thực tế hiện nay, một số CTCK đã làm rất tốt việc tách bạch giữa hoạt động tư vấn đầu tư cho khách hàng với hoạt động tự doanh của công ty.

Rõ ràng, hoạt động phân tích và tư vấn đầu tư đã hỗ trợ tích cực cho nhà đầu tư và góp phần thúc đẩy thị trường chứng khoán phát triển. Tuy nhiên, nhà đầu tư cần xác định mục tiêu đầu tư rõ ràng, tìm kiếm những đơn vị tư vấn đầu tư uy tín, chuyên nghiệp để có những báo cáo chất lượng.

Và cuối cùng, “Nhà đầu tư nên chủ động trao đổi lại nhà tư vấn để sử dụng hiệu quả các thông tin mà tư vấn đưa ra” là lời khuyên của bà Hoàng Việt Phương dành cho các nhà đầu tư.

Theo Bình An